Thotë All-llahu [subhanehu ve teala]:
“Dhe ata që erdhën pas tyre, thonë: “Zoti ynë! Na fal ne dhe vëllezërit tanë që qenë para nesh në Besim dhe mos na fut në zemrat tona asnjë grimcë urrejtje ndaj atyre që besuan. Zoti ynë! Vërtet që Ti je shumë Dashamirës, Mëshirëplotë.” [El-Hashr, 10]
Ka thënë Kubejsa Bin Akabe [radijallahu anhu]: “Dashuria ndaj të gjithë shokëve të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] është sunnet.”
Aishja, nëna e besimtarëve, habitet me ata njerëz të humbur, që me gjuhët e tyre shajnë shokët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], dhe i thotë të birit të motrës se vet, Urvetu bin Zubejrit: O biri i motrës sime, ata janë urdhëruar që të bëjnë dua për Sahabet e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], kurse ata po i shajnë!!!
Ka thënë Sefarini: “Duhet që çdoherë t’i përmendim të mirat e tyre, të jemi të kënaqur me ta dhe të kemi dashuri për ta. Nuk duhet të hedhim fajësim tek ndonjëri prej tyre, sepse ata janë të arsyetuar. Ajo çka ka ndodhur mes tyre ka qenë një ixhtihad (përpjekje për të mirë), as kanë bërë kufër e as mëkat. Por, shpresojmë që të jenë shpërblyer nga All-llahu, sepse ata janë munduar për hakun dhe të drejtën. Imam Ahmed bin Hambeli e qortonte atë që zhytej në këtë tematikë. Ai gjithnjë përmendëte vlerat e tyre. E kush i shante ata, ai ua merrte anën. Thonte: Për atë që ka ndodhur mes tyre duhet të heshtim.”
Është pyetur Umer bin Abdul-Azizi [Allahu e mëshiroftë] për luftën që ka ndodhur mes Sahabeve. Është përgjigjur: Aty është derdhur një gjak, që All-llahu m’i ka pastruar duart (nga derdhja e atij gjaku), a nuk më takon mua ta ruaj gjuhën time për atë që ka ndodhur?! Shembulli i Sahabeve të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] është sikur syri, shërimi i syrit është mos ta prekësh.”
Ka thënë Bejhakiu, duke i komentuar fjalët e Umer bin Abdul-Azizit: “Këto janë fjalët më të mira, sepse heshtja për atë që nuk të duhet është më e mira.”
Është pyetur Hasan El-Basriu [Allahu e mëshiroftë] për ndodhin mes Sahabëve [radijallahu anhum]. Është përgjigjur: “Ajo ka qenë një përleshje, në të cilën ishin prezent Shokët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] e ne aty nuk ishim. Ata ka ditur më mirë, e ne jo. U bashkuan në Islam dhe na takon t’i pasojmë, e për përleshjen e tyre na takon të distancohemi.”
Kuptimi i fjalëve të Hasan El-Basriut: Sahabët ishin më të ditur për atë që kanë bërë. E neve nuk na takon tjetër pos t’i pasojmë në ato çështje që ishin të pajtimit. E për përleshjen e tyre distancohemi dhe nuk ngutemi të shpikim ndonjë qëndrim që nuk na takon.
Ka thënë Ahmed ibën Hambeli [Allahu e mëshiroftë], pasi që është pyetur: Çfarë thua për atë që ka ndohur mes Aliut dhe Muaviut? I është përgjigjur: Nuk kam ç’të them tjetër pos të mirave të tyre.”
Ka thënë Ibrahim bin Azer El-Fekih: “Isha në një tubim të Imam Ahmedit kur një person e pyeti për atë që ka ndodhur mes Aliut dhe Muaviut, mirëpo nuk iu përgjigj. I thanë: O Ebu Abdullah, ky është një person prej fisit Benu Hashim. Pastaj i tha atij: Lexoje fjalën e All-llahut [subhanehu ve teala]: “Ai popull tashmë ka kaluar. Ata do të marrin shpërblimin për çfarë fituan, dhe ju do të shpërbleheni për çfarë ju do të fitoni dhe ju nuk do të pyeteni për çfarë ata punuan.” [El-Bekare, 134]
Ka thënë Ebu Abdullah bin Batta, duke spjeguar Akiden e Ehli Sunnetit dhe Xhematit: “Pas asaj që ka ndodhur mes Sahabëve të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] duhet të heshtim. Ata ishin që e ndihmuan Pejgamberin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] në shumë luftra dhe i tejkaluan njerëzit me punë të mira, All-llahu ua ka falur atyre mëkatet. Gjithashtu të ka urdhëruar ty që të bësh dua për ta dhe të bësh ibadet duke i dashur ata dhe këtë përmes gjuhës së Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], bile ai e ka ditur se çfarë do të ndodhë mes tyre dhe e ka ditur se do të përleshen. Mirëpo, ata janë të ngritur mbi njerëzit tjerë, gabimi me dashje apo pa dashje, është i falur për ta. Çdogjë që ka ndodhur mes tyre është e falur për ta.”
Ka thënë Ebu Beker bin Et-Tajjib El-Bakilani: “Duhet të dihet se për atë që ka ndodhur mes Sahabëve duhet të distancohemi, të bëjm dua për ta dhe t’i përmendim të mirat e tyre dhe të kërkojm prej All-llahut që të jetë i kënaqur me ta, t’i sigurojë dhe t’ua jap atyre Xhennetet. Ne kemi bindjen se Aliu [radijallahu anhu] ia ka qëlluar për atë që ka bërë dhe inshallah i ka dy shpërblime. Edhe ajo që kanë bërë Sahabet ka qënë ixhtihad dhe inshallah do të kenë një shpërblim. E nuk na takon t’i gjuajm me mëkate e as me bidate. Argument për këtë është fjala e All-llahut: “Sigurisht që Allahu ishte i kënaqur me besimtarët kur ata të dhanë besën ty (O Muhammed) nën pemë. Ai e dinte mirë se ç’farë kishte në zemrat e tyre, pra Ai zbriti Es-Sekineh (butësinë, gjakftohtësinë e qetësinë) mbi ta dhe Ai i shpërbleu ata me fitore të afërt.” [El-Fet’h, 18] Dhe Fjala e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]: “Nëse përpiqet gjykatësi dhe ia qëllon do t’i ketë dy shpërblime. E nëse përpiqet dhe gabon ka vetëm një shpërblim.”
Nëse për një gjykatës në kohën tonë kur të përpiqet ka dy shpërblime, vallë si qëndron puna me atë që All-llahu është i kënaqur?!
Këtë e vërteton hadithi i Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] kur tha për Hasanin [radijallahu anhu]: “Vërtet ky biri im është zotëri. All-llahu me të do t’i pajtojë dy grupe të mëdha prej muslimanëve.” [Buhariu, 7109]
Dmth, i cilësoi të dy grupet me madhështi dhe i gjykoi të dyja palët me Islam. All-llahu ka premtuar se do t’ua heq nga zemrat e tyre zilinë, siç përshkruhet në ajet: “Ne kemi hequr prej zemrave të tyre çfarëdo urrejtje, e ata në mbështetëse qëndrojnë ballë për ballë njëri-tjetrit duke qenë të vëllazëruar.” [El-Hixhr, 47]
Ka thënë Ibën Tejmije [Allahu e mëshiroftë] duke spjeguar Akiden e Ehli Sunnetit dhe Xhematit rreth çështjes së përleshjes së Sahabëve: “(Ehli Sunneti dhe Xhemati) Ndalën për atë që ka ndodhur mes Sahabëve dhe thojnë se transmetimet, të cilat janë transmetuar për ta, prej tyre ka që janë gënjeshtra, prej tyre ka që janë shtuar ose pakësuar për t’a shtrëmbuar realitetin. Realiteti është se ata janë të arsyetuar, disa u përpoqën dhe ia qëlluan e disa u përpoqën dhe nuk ia qëlluan.”
Ka thënë Ibën Kethiri: “Prej asaj që ka ndodhur mes Sahabëve të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] ose ka ndodhur paqëllim, siç është Dita e Xhemelit, ose sipas ixhtihadit që kanë bërë, siç është Dita e Siffinit. Është e ditur se ai që bën ixhtihad edhe mund të gabojë, mirëpo është i arsyetuar. Edhe nëse gabon do të shpërblehet. Ndërsa për atë që ia qëllon ka dy shpërblime.”
Ka thënë Ibën Haxher El-Askalani: “Ehlu Sunneti janë të pajtimit se është e ndaluar të fajësohet ndonjëri prej Sahabëve për atë që ka ndodhur mes tyre, edhe nëse dihet se cili ishte në të drejtë. Ata nuk janë përleshur për tjetër pos duke bërë përpjekje për të vërtetën. Vërtetohet se ai që gabon duke bërë ixhtihad ka shpërblim, e për atë që ia qëllon ka dy shpërblime.”
Ehlu Sunneti janë të njëzëri se duhet heshtur për fitnen që ka ndodhur mes Sahabëve pas vrasjes se Othmanit [radijallahu anhu]. Duhet bërë dua për ta, duhet ruajtur të mirat e tyre dhe duhet pranuar se ata janë të paarritshëm në mirësi, All-llahu qoftë i kënaqur me të gjithë ata.
- Vlera e Sahabëve , All-llahu qoftë i kënaqur me ta -
Elhamdulilah, të gjitha falënderimet janë vetëm për All-llahun [subhanehu ve teala] ndërsa salavatet dhe selamet qofshin mbi Pejgamberin tonë, pas të cilit nuk ka tjetër të dërguar, [sal-lallahu alejhi ve sel-lem].
Gjëja e parë pas Librit të All-llahut – Kur'anit, të cilën e kërkon syri i çdo nxënësi islam apo dijetari është sunneti i Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem].
Sunnetët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] janë ato, që i qartësojnë, komentojnë, shpjegojnë kutpimet e përgjithshme të Fjalëve të All-llahut në Kur'an dhe tregojnë parimet dhe urdhërat e Tija. Sunneti është udhëzues në rrugën e drejtë, kush e pason atë është udhëzuar, e kush ia kthen shpindën ka devijuar dhe dështuar.
Ata që i ruajtën këto sunnete, që flijuan shumë për t'i ruajtur dhe për t'i transmetuar tek të gjithë njerëzit ashtu siç i pat thënë i Dërguari i All-llahut [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] janë shokët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], ndihmuesit e tij, të cilët i bartën këto sunnete me përpikëri.
Me mund dhe sakrificë të madhe i bartën dhe i përcollën më tutje derisa feja u përcoll, u ruajt dhe mori gjërësi përmes asaj që ata transmetuan. Me ta u ruajtën argumentët e All-llahut, ata janë brezi më i mirë, populli më i mirë, të cilët u shfaqën tek njerëzit.
Drejtësia e të gjithë atyre u vërtetua nga ana e All-llahut [subhanehu ve teala]. Ata i lavdëroi edhe Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]. S'ka më të drejtë se ata që i zgjodhi All-llahu shoqëri dhe ndihmues të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] dhe s'ka lavdatë më të mirë sësa i lavdëroi All-llahut i Madhëruar:
مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا
"Muhammedi ([sal-lallahu alejhi ve sel-lem]) është i Dërguari i Allahut dhe ata që janë me të janë të ashpër ndaj mohuesve (të Allahut) dhe të mëshirshëm ndërmjet veti. I sheh ata duke u përkulur (në Ruku) dhe duke rënë me fytyrë në tokë (në Sexhde), duke kërkuar Begati nga Allahu dhe Kënaqësinë e Tij. Shenja e tyre (e Besimit të tyre) është në fytyrat e tyre nga gjurmët e sexhdes (gjatë faljes). Ky është përshkrimi i tyre në Teurat, ndërsa shembulli i tyre në Inxhil përshkruhet si një farë (e mbjellë) e cila lëshon filizin, pastaj e forcon atë dhe ai pastaj qëndron vetë në trungun e vet duke i mahnitur mbjellësit, që Ai t’i tërbojë mosbesimtarët me anë të tyre. Allahu u ka premtuar atyre të cilët besojnë (në Njësinë e Allahut, në të Dërguarin e Tij, Muhammedin a.s. dhe e ndjekin Fenë e Allahut, Islamin deri në Ditën e Fundit) dhe punojnë mirësi e drejtësi (sipas këtij Besimi) falje dhe shpërblim tepër të madh (Kopshtet e Begatë të Xhennetit të Pafund)." [Fet'h, 29] 1
Sahabët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] ishin njerëzit që patën zemrat më të mira nga i gjithë ummeti, ishin më të diturit, më të udhëzuarit, ishin më të mirët që All-llahu i zgjodhi për shoqërimin e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] dhe për përcjelljen e kësaj feje.
Ibën Mes'udi [radijallahu anhu] thotë 2 : "Dashuria ndaj tyre është sunnet, të bëjmë dua për ta është adhurim, të pasuarit e tyre është shpëtim dhe trasimi i gjurmëve të tyre është mirësi." 3
Ata janë krijesat më të zgjedhura pas Pejgamberëve të All-llahut [sal-lallahu alejhim ve sel-lem]. Ibën Abbasi [radijallahu anhuma] në komentim të fjalës së All-llahut:
قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَسَلامٌ عَلَى عِبَادِهِ الَّذِينَ اصْطَفَى
"Thuaj (O Muhammed): “Gjithë Lavdërimet dhe Falënderimet qofshin për Allahun dhe paqja qoftë mbi robët e Tij të cilët Ai i ka zgjedhur (për Mesazhin e Tij)!" [En-Neml, 59] Ata janë Sahabët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]. 4
Thotë Sufjani në komentim të fjalës së All-llahut:
الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ
"Ata që besuan (në Njësinë e Allahut, në të Dërguarin e Tij, në Islam) dhe zemrat e të cilëve gjejnë prehje duke përkujtuar Allahun; Nuk ka dyshim se në përkujtimin e Allahut vertet që zemrat gjejnë prehje." [Er-Rad, 28] Ata janë Sahabët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]. 5
Transmetohet se Vehb ibën Munebih [Allahu e mëshiroftë] në komentim të fjalës së All-llahut:
بِأَيْدِي سَفَرَةٍ (15) كِرَامٍ بَرَرَةٍ
"(Kur'ani është) I lartësuar (në vendin më të lartë), i pastruar, 15. Në duar të shkruesve. 16. Të nderuar e të bindur." [Abese, 15-16] Ka thënë në duar të Sahabëve të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]. 6
Katade [Allahu e mëshiroftë] në komentim të fjalës së All-llahut:
يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِه
"Ata të cilëve Ne u dhamë Librin, e të cilët e lexojnë atë (u binden urdhrave të tij dhe e ndjekin atë) drejt siç është për ta lexuar (e ndjekur), këta janë ata të cilët vërtet besojnë në të (në Kur’an). Dhe kushdo që e mohon atë, këta janë të humburit." [El-Bekare, 121], ka thënë ata janë Sahabët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], që i besuan Librit të All-llahut dhe punuan me te. 7
Ibën Mes'udi ka thënë: "All-llahu i ka shikuar të gjitha zemrat e robëve të Tij dhe zemrën më të mirë e gjetë zemrën e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] dhe e zgjodhi për Vete dhe ia dha pejgamberllekun. Pastaj, përseri i ka shikuar zemrat e robëve pasi e zgjodhi zemrën e Muhamedit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] dhe gjeti zemrat e sahabëve zemrat më të mira nga të gjithë robërit dhe i bëri përkrahësa të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], të cilët edhe do të vritën për fenë e Tij." 8
Sahabij apo shok i Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] është ai përson, i cili e ka takuar Pejgamberin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] duke qenë besimtarë dhe ka vdekur duke qenë në këtë gjendje.
Për vlerën dhe mirësitë e Sahabëve aludojnë ajete dhe hadithe të shumta. Nga to janë:
وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَداً ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
"Me ata të cilët të parët përqafuan Islamin nga Muhaxhirunët (besimtarët që u shpërngulën nga Meka në Medinë) dhe Ansarët (besimtarët e Medinës që i strehuan dhe i ndihmuan ata) si dhe ata që i ndoqën besnikërisht ata (në Besim), me këta Allahu është mjaft i kënaqur dhe ata janë më se të kënaqur me Të. Ai ka përgatitur për ta Kopshte të Begatë nën të cilët rrjedhin lumenj për të banuar atje përgjithmonë. Ky është ngadhënjimi madhështor." [Et-Tevbe, 100]
لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَنْزَلَ السَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ وَأَثَابَهُمْ فَتْحاً قَرِيباً
"Sigurisht që Allahu ishte i kënaqur me besimtarët kur ata të dhanë besën ty (O Muhammed) nën pemë. Ai e dinte mirë se ç’farë kishte në zemrat e tyre, pra Ai zbriti Es-Sekineh (butësinë, gjakftohtësinë e qetësinë) mbi ta dhe Ai i shpërbleu ata me fitore të afërt." [El-Fet'h, 18]
مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَاناً سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْأِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْراً عَظِيماً
"Muhammedi ([sal-lallahu alejhi ve sel-lem]) është i Dërguari i Allahut dhe ata që janë me të janë të ashpër ndaj mohuesve (të Allahut) dhe të mëshirshëm ndërmjet veti. I sheh ata duke u përkulur (në Ruku) dhe duke rënë me fytyrë në tokë (në Sexhde), duke kërkuar Begati nga Allahu dhe Kënaqësinë e Tij. Shenja e tyre (e Besimit të tyre) është në fytyrat e tyre nga gjurmët e sexhdes (gjatë faljes). Ky është përshkrimi i tyre në Teurat, ndërsa shembulli i tyre në Inxhil përshkruhet si një farë (e mbjellë) e cila lëshon filizin, pastaj e forcon atë dhe ai pastaj qëndron vetë në trungun e vet duke i mahnitur mbjellësit, që Ai t’i tërbojë mosbesimtarët me anë të tyre. Allahu u ka premtuar atyre të cilët besojnë (në Njësinë e Allahut, në të Dërguarin e Tij, Muhammedin a.s. dhe e ndjekin Fenë e Allahut, Islamin deri në Ditën e Fundit) dhe punojnë mirësi e drejtësi (sipas këtij Besimi) falje dhe shpërblim tepër të madh (Kopshtet e Begatë të Xhennetit të Pafund)." [El-Fet'h, 29]
Këto dhe Ajete të shumta që All-llahu i lavdëron dhe shpreh kënaqësin e Tij ndaj tyre.
Ndërsa nga hadithet e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]:
Transmetohet nga Ebu Hurejra [radijallahu anhu] se ka thënë: Ka thënë i Dërguari i All-llahut [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]: "Mos i shani shokët e mi, mos i shani shokët e mi! Pasha Atë, në dorën e të Cilit është shpirti im, sikur njëri nga ju do të shpënzojë një sasi të arit sa kodra e Uhudit nuk do të ketë mundësi ta arrijë atë që ata kanë dhënë, e as gjysmën e saj." 9
Shkaku që sakrifica dhe mundi i tyre ishte më i vlefshëm është se ishte në kohën më të nëvojshme, në kohën kur gjendja ishte shumë e ngushtuar që kjo gjëndje nuk ishte tek të tjerët. Dhe shpënzimet e tyre ishin në ndihmë dhe mbrojtë të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], gjë që më pas nuk mund të jetë.
Gjithashtu ishin të gatshëm çdoherë për xhihad dhe adhurim ndaj All-llahut [subhanehu ve teala].
All-llahu i Madhëruar thotë:
لا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُولَئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً
"Nuk janë njësoj ndërmjet jush ata që shpenzuan dhe luftuan para çlirimit (të Mekës). Të tillët janë në gradë më të lartë se ata që shpenzuan dhe luftuan më pas." [El-Hadid, 10]
Kjo sepse ata u ballafaquan me vështirësi të shumta, dhe në të njëjtën kohë ishin të dashur, të devotshëm, modestë, i jepshtin përparësi të tjerëve para vetës së tyre, luftuan në xhihad ashtu siç është më së miri. Andaj, vlerat e Sahabëve nuk arrihen dot as për një çast të vetëm, e as nuk arrihet pozita e tyre me asnjë gjë. Vlera nuk arrihen me krahasime, kjo është një mirësi e All-llahut, ia jep Ai kujt të dëshirojë." 10
Bejdavi [Allahu e mëshiroftë] thotë: "Kuptimi i hadithit të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] "... sikur njëri nga ju do të shpënzojë një sasi të arit sa kodra e Uhudit nuk do të ketë mundësi ta arrijë atë që ata kanë dhënë, e as gjysmën e saj." Do të thotë se vlera dhe pozita e tyre që e arritën ata, qoftë edhe me dhënien e një ushqimit apo gjysmën e tij, nuk do të mund ta arrij kush edhe nëse e jep një sasi të arit sa kodra e Uhudit. Esenca që i sistemon këto kategori është sinqeriteti i pastër dhe qëllimi i lartë. 11 Sepse ata ishin pakicë dhe nevoja për ta ishte shumë e madhe." 12
Gjithashtu thuhet se arsyeja e pozitës së tyre të paarritshme është nga fakti se mundi dhe sakrifica e tyre është sebeb, shkak që Islami mori gjërësinë e tokës dhe që u ngrit lartë Fjala e All-llahut të Fuqishëm. E gjithashtu edhe xhihadin e tyre nuk mund dotë ta arrijë dikush pas tyre siç e bënë ata. Ata ishin pakicë dhe bënë punë të madhe. Sepse të luftosh duke shpresuar prap jetën nuk është njësoj sikur të luftosh duke mos e dashur më atë. 13
Transmeton Ibën Mes'udi [radijallahu anhu] nga Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] se ka thënë: "Njerëzit më të mirë janë njerëzit e brezit tim, pastaj ata që vijnë më pas, pastaj ata që vijnë më pas." 14
Ata u bënë brezi më i mirë ngase i besuan Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] atëherë kur njerëzit e mohuan, ia besuan fjalët atëherë kur njerëzit e përgënjështruan. E nderuan dhe e rrespektuan, i ndihmuan dhe e dëgjuan dhe të gatshëm për te ishin çdoherë me pasurin dhe shpirtin e tyre dhe nuk u zmbrapsen nga xhihadi derisa Islami mori shtresë." 15
Transmetohet nga Ebu Hurejra [radijallahu anhu] se ka thënë: Ka thënë i Dërguari i All-llahut [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]: "Yjet janë siguruesit e qiellit, nëse ata zhdukën, qiellit i vijnë kanosjet. Dhe unë jam sigurues për Sahabët e mi, nëse unë largohem, Sahabët kanosën, ndërsa Sahabët janë sigurues të ummetit tim, nëse ata shkojnë ummetit tim i vijnë kanosjet." 16
Ky hadith aludon në fitnet dhe trazirat që u bënë pas brezit të Sahabëve, atëherë kur filloi të humbet sunneti dhe të ngjallën bidatët dhe të përhapën veprat e liga mbi fyryrën e tokës." 17
Transmeton Ebu Rakeh se ka thënë: Njëherë kam falur namazin e sabahut pas Aliut [radijallahu anhu], dhe kur dha selam u mënjanua në anë të djathtë. Vazhoi të qëndrojë aty derisa dielli u ngrit nga muri i xhamisë një shtizë, nga ai vërehetj një pikëllim dhe mërzi shpirtërore. Pastaj tha: "I kam parë Sahabët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] që sot nuk shoh asgjë të ngjajshëm si ata. U zgjonin të lodhur e të dërmuar, në sytë e tyre kishte shenja sikur ata që ngushëllojnë në rastet e vdekjes. E kaluan natën duke qëndruan në këmbe në namaz dhe me kokë në sexhde dhe lexojshin Librin e All-llahut. E kur u zgjonin përseri përmendnin dhe kujtonin All-llahun dhe sytë e tyre lotojshin derisa i lagnin edhe rrobat e tyre."
