- Një ditë në Ramazan -
Falënderimi i takon vetëm All-llahut, ndërsa salavatët dhe selamet qofshin mbi të Dërguarin e All-llahut [sal-lallahu alejhi ve sel-lem].
Në vijim:
Muaji i Ramazanit veç ka filluar gjithashtu me të kanë filluar adhurimet e çmuara. Që mos t’i humbasim tërë mirësitë e mëdha të këtij muaji, duhet patjetër që t’ia bëjmë vetës një program, se si duhet të angazhohemi gjatë këtij muaji.
Disa këshilla:
• Ky program i përgaditur mund të realizohet sipas mundësive të secilit person.
• Namazi duhet të jetë bazë kaluese prej një kohe në tjetrën.
• Nëse të ka humbur diçka nga ky program mundohu ta kompenzosh më vonë, mos e le të tërin!
• Kujdesu që kohën e lirë ta shfrytëzosh të tërën, siç mund të jetë: Udhëtimi, pritja e namazit, ndonjë pushim në punë. Shfrytëzoi këto duke përmendur All-llahun, duke bërë istigfarë apo duke lexuar Kur’an!
• Mundohu që këtë program ta praktikojnë edhe të afërmit e tu!
• Kujdesu që ta përmirësosh besimin tënd!
Dhjetë kohët
1. Koha e syfyrit
• Dy rekate namaz, apo më tepër, jo të gjata (namaz nate).
• Të hash syfyr. Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] ka thënë: “Hani syfyr, sepse në syfyr ka bereqet!”
• Të bësh Istigfarë, të kërkosh falje nga All-llahu për mëkatët e bëra.
2. Koha e Sabahut
• T’a përsëritësh ezanin kur muezini e thërret.
• Kur të hysh në xhami ta bësh nijetin për itikaf, sado që të rrish dhe kurdo që të hysh.
• Thuaje duanë e hyrjes në xhami (Bismil-lah, ves-salatu ves-selamu ala resulilah. All-llahume Igfir li dhunubi vef-tah li ebvabe rahmetik, Shqip: Në Emër të All-llahut, Salavate dhe Selame mbi të Dërguarin e All-llahut. O All-llah, m’i fal mëkatët e mia dhe m’i hap dyert e mëshirës sate!).
• Duaja në mes të Ezanit dhe Ikametit nuk kthehet.
• Duatë pas namazit.
3. Koha deri në lindjen e diellit
• Kush e fal namazin e Sabahut me xhemat dhe më pas qëndron duke e përmendur All-llahun deri që të lind dielli dhe pastaj i fal dy rekate e ka sevapin sikur sevapin e haxhit dhe umres, të plotë... të plotë... të plotë... (Hadith i Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]) Gjatë kësaj kohe mund të lexohet edhe Kur’an, lutjet e mëngjesit apo edhe dua. Pastaj, 20 minuta pas lindjes së diellit t’i falësh 2 rekate, 4, 6, apo 8 rekate.
4. Koha në punë apo në shkollë
• Të punosh në mënyrë të përpiktë dhe pa hile është adhurim dhe kjo ta mundëson që ta fitosh rriskun hallall.
• Kujdes që mos ta lëndosh dikë dhe mos ia kthe dikujt të keqen me të keqe, por me të mirë!
5. Pas punës deri në kohën e Ikindis
• Të pushoh në këtë kohë është sunnet, kuptohet nëse nuk i takon gjatë orarit të punës. Kjo duke pasur për qëllim që të fuqizohesh për adhurim.
6. Prej Ikindis deri në Aksham
• Ta falësh namazin e Ikindis me xhematë.
• Pas namazit të Ikindis të jetë ulja ditore me familjen për t’ua lexuar (mësuar) Kur’anin apo ndonjë libër tjetër fetar.
• Thënia e lutjeve të mbrëmjes.
7. Prej Akshamit e në Jaci
• Ta presësh i gëzuar Iftarin.
• Të bësh dua-lutje kur të bësh iftar, sepse lutja në këtë kohë nuk kthehet.
• Ta bësh duan e Iftarit: Dhehebe Edh-dham’u veb-telet el-uruk ve thebete el-exhru, in-sha All-llahu. Shqip: U shua etja, u mbushen damarët dhe u fitua shpërblimi, nësë do All-llahu.
• Falja e namazit të akshamit me xhematë.
8. Namazi i Jacis dhe Taravija
• Të mos e teprosh me ushqim në iftar sepse kjo të ndihmon të jesh i zellshëm dhe i vëmendëshëm në namaz.
• Nëse ke mundesi ta zgjedhësh xhamin, në të cilën përfundohet i tërë Kur’ani duke e lexuar në namaz të taravisë.
• Është mirë që t’i thërrasësh shokët e tu për në xhami, që të jetë kjo një mënyrë e davetit.
• Të shkohet në xhami pa fëmijë, nëse ka mundësi. Sepse fëmijët mund të bëjnë zhurmë dhe kjo i pengon falësit gjatë namazit.
9. Pas Taravije e deri në kohën e gjumit
• Të lexosh diçka nga Kur’ani.
• Të bësh ndonjë punë të vlefshme, siç mund të jetë: T’i vizitosh të afërmit, etj.
10. Koha e Gjumit
• Ta bësh nijet se po fle për t’u fuqizuar për ibadet.
• Të flesh i pastër, në krahun e djathtë dhe t’i thuash lutjet.
• Nuk bën që ta humbësh kohën duke shikuar televizorin.
Disa ditë të veçanta
Dita e Xhuma (gjatë tërë vitit, jo vetëm në ramazan).
• Të pastruarit në ditën e Xhuma.
• Të thënurit e tekbirëve gjatë shkuarjes në namaz.
• Të parfumosurit.
• Leximi i sures Kehf.
• Ruajtja e kohëve kur pranohet Duaja (në orët e fundit të ditës deri në aksham).
• Të thënurit shpesh të salavatëve mbi Pejgamberin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem].
• Të përqendruarit gjatë ibadetëve.
• Vizita e të afërmëve dhe shoqërisë.
Dhjetë ditët e fundit të Ramazanit
• Kur hynin dhjetë ditët e fundit të Ramazanit Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] falte namaz tërë natën dhe zgjonte familjen e tij dhe ishte i rreptë për të bërë Ibadet.
• Është mirë që mos të angazhohemi me punë tjera gjatë këtyre ditëve.
• Të qëndruarit në Itikafë.
• Falja e namazit të natës.
• Të kujdesurit për natën e Kadrit (që është në netët teke gjatë të dhjetave të fundit. Kjo është një dhuratë nga All-llahu, e cila nuk luan nga caku përveç për atë, që është munduar gjatë tërë muajit.
• Dhënia e sadekatul-Fitrit, sepse është farz.
• Mos ta humbim shumë kohën me përgaditje për bajramin, kjo le të bëhët para Ramazanit, ose para dhjetë ditëve të fundit.
Ditët e Bajramit
• Vizita e të afërmëve, shokëve, fqinjëve dhe miqëve duke ua uruar atyre Bajramin me duanë: “All-llahu na i pranoftë ibadetet!”
• Duhet t’i gëzojmë fëmijet duke u blerë dhurata; rrobe, lojra, etj.
• Të shtrohet sofra më mirë se herëve të zakonta.
• T’i gëzojmë të varfërit me sadaka.
Çka pas Ramazanit?
• Ramazani është program që të ushtron për ibadet për tërë vitin.
• Si shenjë që të është pranuar ibadeti gjatë Ramazanit është vazhdimi i ibadetit edhe pas ramazanit, duke e shtuar edhe më tepër atë. Gjithashtu të realizohet devotshmëria e plotë në Ramazan dhe pas tij.
• Ramazani të përcillet me 6 ditë agjërim në muajin që vjen pas, shevalin.
- Vlera e muajit Muharrem dhe agjërimi i hashureve -
Falënderimi i takon Allahut [subhanehu ve teala], Zotit të botërave, ndërsa paqa dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të Dërguarin tonë Muhamedin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] familjen dhe shokët e tij.
Muaji Muharrem është muaj i madh dhe i begatshëm, është edhe muaji i parë i vitit hënorë (Hixhrij) dhe poashtu njëri prej muajve Hurum (të ndaluar për luftë) për të cilët Allahu [subhanehu ve teala] ka thënë:
“Të Allahu numri i muajve është dymbëdhjetë (sipas hënës), ashtu si është në librin e Allahut prej ditës kur krijoi qiejt dhe tokën. Prej tyre katër janë të shenjtë. Kjo është fe e drejtë. Pra, mos e ngarkoni (me mëkat) veten tuaj në ata katër muaj. Luftoni të gjithë idhujtarëtpa dallim, siç ju luftojnë ata juve pa dallim, e dine se Allahu është me ata që ruhen (të këqiave).” [Et-tevbe, 36]
Transmetohet nga Ebu Hurejre se Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] ka thënë: “Viti i ka dymëbdhjetë muaj prej tyre katër të shenjtë, tre të njëpasnjëshëm Dhul Ka’de, Dhul Hixhe, Muharrem. Kurse muaji Rexheb mes muajit Xhumadel-uhra dhe Sha’ban.” (transmeton Buhariu 2958).
Muaji Muharrem është quajtur me këtë emër pëarsye të qenies së tij Muharrem (i ndaluar) dhe përforcimit për ndalimin e tij. Këtë e argumenton fjala e Allahut xh.sh. ku thotë: “Pra, mos e ngarkoni (me mëkat) veten tuaj (në ata katër muaj)!” [Et-tevbe, 36]
Që don të thotë se në këta muaj mëkati është më i madh se sa në mujat tjerë, por natyrisht që edhe shpërblimi është më i madh.
Thotë Katade për fjalën e Allahut [subhanehu ve teala]: “Pra mos e ngarkoni (me mëkat) veten tuaj në ata (katër muaj)”: Mëkati në këta katër muaj është barrë më e madhe edhe pse padrëjetësia dhe mëkati në çdo kohë janë të mëdha. Mirëpo, Allahu [subhanehu ve teala] madhëron prej çështjeve të Tij çfarë të dojë. Gjithashtu thotë: “Allahu zgjedh nga krijesat çfarë të dojë”, ka zgjedhur prej melekëve dhe njerëzve të Dërguar, ka zgjedhur prej fjalëve përmendjen e Tij, ka zgjedhur prej tokës xhami, ka zgjedhur prej muajve muajin Ramazan dhe muajt Hurum, ka zgjedhur prej ditëve ditën e xhuma, ka zgjedhur prej netëve natën e madhe të Kadrit. Andaj, madhëroje atë që e ka madhëruar Allahu [subhanehu ve teala]. Prandaj e madhërojnë atë që e ka madhëruar Allahu të zotët e kujtesësë dhe mendjes”. (Tefsiri i Ibën Kethirit Allahu e mëshiroftë. Tefsiri i sures Et-tevbe ajeti 36).
Vlera e agjërimit nafile në muajin Muharrem
Transmetohet nga Ebu hurejre [radijallahu anhu] se Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] ka thënë: “Agjërimi më i vlefshëm pas agjërimit të ramazanit është agjërimi i muajit Muharrem.” (tarnsmeton muslimi 1972).
Është vërtetuar nga Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] se nuk ka agjëruar asnjë muaj të plotë përveç Ramazanit mirëpo nga hadithi kuptohet nxitja për shtimin e agjërimit gjatë muajit Muharrem e jo tërë muajin. Poashtu është vërtetuar nga Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] se ka shtuar agjërimin në muajin Sha’ban e ndoshta nuk është inspiruar Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] për vlerën e muajit Muharrem përveç në fund të jetës së tij. (Sqarimi i Imam Neveviut Allahu e mëshiroftë në Sahihu Muslim).
Allahu zgjedh çfarë të dojë prej vendit dhe kohës
Thotë El-Izz bin Abduss-selami Allahu e mëshiroftë: “Vlera e vendeve dhe kohërave është në dy mënyra:
E para: vlerë e dunjasë, dhe
E Dyta: vlerë fetare që Allahu [subhanehu ve teala] begaton robërit e Tij me vlerën e shpërblimit të punuesëve, si vlera e agjërimit të Ramazanit është më e madhe se sa vlera e muajve tjerë. E kështu dita e Ashureve, vlera e tyre është kthyese në bëmirësinë e Allahut xh.sh. ndaj robërve të Tij. (Kavaidul Ahkam 1/38).
Ditët e Ashurëve në histori
Transmetohet nga Ibën Abbasi [radijallahu anhuma] se ka thënë: “Erdhi Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] në Medine dhe i pa Jehudët tek agjëronin këtë ditë (ditën e ashureve). Tha: ç’është kjo? Thanë: kjo është ditë e mirë. Në këtë ditë i ka shpëtuar Allahu xh.sh. Beni Israilët (popullin e Musës alejhi selam) nga armiku i tyre (Firaoni) dhe ka agjëruar Musau. Atëherë Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] tha: “Unë kam të drejtë te Musa më shumë se ju, e agjëroi këtë ditë dhe urdhëroi për agjërimin e kësaj dite.” (transmeton Buhariu 1865).
Agjërimi i ashureve ka qenë i njohur edhe në kohën e injorancës para dërgimit të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]. Është vërtetuar nga Aishja [radijallahu anhu] se ka thënë: “Me të vërtetë populli injorant-paraislam e kanë agjëruar këtë ditë.”
Thotë Kurtubiu: “Ndoshta Kurejshët kanë pasur në agjërimin e tyre ligjin i cili ka kaluar si Ibrahimi alejhi selam."
Poashtu është vërtetur se Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] e ka agjëruar këtë ditë në Mekke para emigrimin për në Medine.
Kur Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] emigroi në Medine i gjeti Jehudët e kremtonin këtë festë e i pyeti ata për shkakun e iu përgjigjën në hadithin e lartëpërmendur, atëherë Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] urdhëroi për kundërshtimin e tyre në marrjen e kësaj dite festë ashtu siç ka urdhëruar në hadithin të cilin e transmeton Ebu Musa [radijallahu anhu], i cili thotë: “Ka qenë dita e ashureve, të cilën e konsideronin Jehudët festë, kurse në transmtimin e Muslimit: “Ka qenë dita e ashureve e madhëruar ndër Jehudët dhe festë, në një transmetim tjetër: “Kanë qenë populli i Hajberit (Jehudët) e konsideronin këtë ditë festë poashtu në këtë ditë i veshnin gratë bukur dhe i zbukuronin.”
Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] thotë: “Agjërone këtë ditë ju!” (transmeton Buhariu).
Vlera e agjërimit të ashureve
Transmetohet nga Ibën Abbasi [radijallahu anhuma] se ka thënë: “Nuk e kam parë Pejgamberin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] që e ka agjëruar ndonjë ditë dhe e ka vlerësuar ndaj të tjerave përveç ditën e ashureve dhe këtë muaj (ka për qëllim muajin e Ramazanit).” (transmeton Buhariu 1867).
Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] thotë: “Unë konsideroj se agjërimi i ashureve i shlyen mëkatet e vitit të kaluar.” (transmeton Muslimi 1976).
Kjo është nga vlera dhe bëmirësia e Allahut [subhanehu ve teala] ndaj nesh, i Cili na ka dhënë me një ditë agjërim shlyerjen e mëkateve të një viti të plotë.
Çka shlyen agjërimi i ashureve?
Thotë Imam Neveviu Allahu e mëshiroftë:”I shlyen mëkatet e vogla dhe i falë ato përveç të mëdhave. Pastaj thotë Allahu e mëshiroftë : Agjërimi i ditës së Arafatit i shlyen mëkatet e dy viteve, kurse dita e ashureve i shlyen mëkatet e një viti e nëse përputhen të thënurit “amin” kur të thojnë edhe melaqet “amin", i janë falur atij mëkatet e mëparshme. Të gjitha këto ditë që i përmendëm janë të mira në shlyerjen e mëkateve. Pra, nëse gjejnë të vogla i shlyejnë ato e nëse nuk gjejnë as mëkat të vogël e as të madh i janë shkruar atij të mira dhe janë ngritur shkallë (derexhe) për të.
