- Përgjegjësia e secilit besimtar për transmetimin e daves tek jomusilmanet -
Përgjegjësia për të thirrur në fenë e All-llahut dhe transmetimin e kësaj feje tek të gjithë njerëzit nuk është monopol i një bashkësie, apo shoqate apo e një shteti. Ajo është një përgjegjësi e të gjithëve, është përgjegjësi individuale, organizative dhe shtetrore.
Në këtë punim, me ndihmen e All-llahut të madhëruar, do të sqaroj disa udhëzime mbi përgjegjësin e secilit besimtar ndaj davetit islam, që ta bartin deri tek jomuslimanët, në këto pika:
1. Njohja e rëndësisë së davetit, vlerës dhe obligueshmërisë së tij
2. Përgaditja e vetës për davet
3. Marrja pjesë në organizatat për davet dhe përpjekja për financim
4. Thirrja në mënyrë individuale dhe të ndihmuarit e të tjerëve për të bërë davet
1. Njohja e rëndësisë së davetit, vlerës dhe obligueshmërisë së tij
Vërtetë një musliman duhet ta njoh rëndësinë e davetit dhe nevojën e madhe të njerëzve që kanë për shpëtim në këtë dunja dhe në Ahiret. Gjithashtu ai duhet ta dije vlerën e davetit dhe ta ketë parasyshë mirësinë dhe sevapin e madh që All-llahu i Madhëruar u ka premtuar thërresve në Islam.
All-llahu i Lartësuar thotë:
وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِّمَّن دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ
"Kush është më fjalëmirë se ai që fton drejt Allahut (në Fenë e Tij, në Islam), që punon mirësi e drejtësi dhe thotë: “Unë jam nga Muslimanët?” [Fussilet, 33]
Thotë Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]: "Kush thërret në një udhëzim ka sevape sikur të atyre që e pasojnë atë duke mos u pakësuar atyre asgjë nga shpërblimi. E kush thërret në një devijim ka gjynahe sikur të atyre që e pasojnë duke mos u pakësuar atyre asgjë nga gjynahet." [Muslimi, 6504]
Besimtari kur të bindet për këtë shpërblim madhështor dhe se sevapi i tij do të jetë poaq sa sevapi i atyre që e pasojnë dhe praktikojnë udhëzimin e tij dhe ky shpërblim nuk ndërpritet me vdekjen e tij dhe atij do t'i shkojnë sevapet deri në Ditën e Gjykimit, padyshim se do të jetë i interesuar të bëjë davet në çdo mënyrë dhe kohë.
Sa keqardhje duhet të jetë për muslimanët kur i shohin jomuslimanët që thërrasin në fenë e tyre të kotë dhe bëjnë përpjekje të madhe për ta shpërndarë tek njerëzit përmes shoqatave humanitare krishtere dhe shoqata të tjera, të cilat u ofrojnë njerëzve shërbime që kanë nëvojë.
Si shëmbull: Në Sh.B.A. në vitin 1994, 95,2 milion përsona kanë punuar vullnetarisht dy deri në katër orë në javë, që korrespondon të kenë punuar 9 miljon punëtor në punë te vazhdueshme.
S'ka dyshim se besimtari që ka bindje të plotë në shpërblimin e All-llahut është më i gatshëm se çdokush që të jetë vullnetar në shërbim të fesë së All-llahut [subhanehu ve teala].
2. Përgaditja e vetës për davet
Besimtari, për të bërë davet dhe për ta transmetuar këtë fe tek njerëzit e tjerë, duhet që ta përgadisë vetën e tij nga të gjitha anët, nga ana e njohurisë së fesë, nga ana e administrimit apo aftësisë.
Nga ana e njohurisë së fesë duhet të interesohet që ta mësojë fenë dhe të ketë interesim të vazhdueshem në çështjet islame, që të ketë mundësi t'i njoftojë njerëzit për Islam me dituri dhe në mënyrë të drejtë.
Nga ana e administrimit duhet të interesohet që ta ndërtojë vetën e tij duke ndjekur kurse të ndryshme që e përgadisin për një administrim të suksesshëm.
Ndërsa nga ana e aftësisë duhet të jetë i përgaditur të veprojë me teknologjitë moderne që të ketë mundësi ta përçojë davetin tek njerëzit e ndryshëm, pa marrë parasyshë a jetojnë afër vendit apo largë.
E ndër më të rëndësishmet që besimtari duhet të përgaditet dhe të kujdesët është sjellja e mirë dhe morali. Sepse, në të shumtën e rasteve, efektet që sjellin veprat dhe sjelljet e mira janë më të mëdha sesa ato që sjellin vetëm fjalët.
Kështu ka qënë i Dërguari i All-llahut, [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], nuk urdhërontë për ndonjë gjë pa e vepruar vet e as nuk ndalonte nga një gjë pa e lënë vetë. Derisa u bë i njohur më këtë cilësi tek i thjeshti dhe i larti. Saqë mbreti i Omanit, kur Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] e thirri atë për në Islam, tha: "Vallahi, kam marrë vesh se ky Pejgamber nuk urdhëron për ndonjë të mirë pa qenë i pari që e ka vepruar atë vepër e as që ndalon nga ndonjë gjë pa qenë i pari që është larguar nga ajo." [Esh-shifa bi tarifi hukukil-Mustafa, Kadi Ijad, f. 484]
Imam Ibën Kajjim El-Xhevzijeh [All-llahu e mëshiroftë] ka thënë: "Dijetarët e këqinj janë ulur në dyert e Xhennetit dhe i thërrasin njerëzit me fjalët e tyre për në xhennet ndërsa me veprat e tyre i thërrasin për në zjarr. Sa herë që fjalët e tyre kanë thënë: Hajde hyni në xhennet, u janë përgjigjur veprat e tyre: Mos dëgjoni prej tyre! Sikur të ishte e vërtetë ajo që thërrasin ata do të ishin të parët që e veprojnë. Ata në shikim janë udhëzues ndërsa në realitet janë mashtures nga rruga e drejtë." [El-Fevaid, 112]
Kush pretëndon se është musliman dhe u nënshtrohet urdhërave të Islamit, do të ketë dëshmi për fenë e tij. Ndërsa kush pretëndon së është musliman dhe nuk i praktikon urdhërat e Islamit do të ketë dëshmi kundër tij. Sepse ai u bë shkak që të tjerët mos ta pranojnë të vërtetën.
Ka thënë All-llahu [subhanehu ve teala]:
"Zoti ynë! Mos na bëj ne sprovë për mosbesimtarët dhe falna ne, O Zoti ynë! Vërtet Ti, vetëm Ti je i Gjithëfuqishmi, më i Urti Gjithëgjykues.” [El-Mumtehine, 5]
Thotë një përson që All-llahu e ka udhëzuar në Islam: "Babai im ende nuk e ka pranuar Islamin, kjo për disa shkaqe. Babai im punon në një port detar amerikan dhe me të kanë punuar disa muslimanë. Mirëpo, sjellja e tyre ka qënë shumë e keqe. Ata vetëm xhuman e falëshin ndërsa në ditët tjera konsumonin alkool, shkonin pas femrave, gjë që ua ndalon feja. Ata në ramazan agjëronin ndërsa në muajt e tjerë nuk kishin asnjë shenjë të Islamit. Për këtë, imazhi i Islamit në kokën e babait tim është ngulitur sikur imazhi i atyre punëtorëve, kështu që tash ai e urren Islamin."
3. Marrja pjesë në organizatat për davet dhe përpjekja për financim
Organizatat për davet zakonisht nuk janë të mbeshtetura fuqishëm nga ana financiare dhe të rrallë janë rastet që të ketë prej njerëzve që ka mundësi t'ia kushtojë tërë kohën angazhimit me davet. Andaj është e nëvojshme që secili besimtar të merr pjesë në bashkpunim më këto organizata, t'i ndihmojë ato në format që ka mundësi.
Ndër format që ka mundësi një besimtarë t'u ndihmojë këtyre organizatave është siç vijon:
• Të caktojë një kohë të veçantë që ai të bashkangjitet në programin e këtyre organizatave dhe në veprimtarinë e tyre qoftë nga ana e davetit apo administrimit të davetit apo në ndonjë formë tjetër.
S'ka dyshim se mënyra se si u bashkangjitet këtyre organizatave dallon nga përsoni në përson. Disa kanë mundësi që të marrin pjesë për çdo ditë, disa kanë mundësi vetëm një herë në javë e disa nuk kanë mundësi të marrin pjesë përveç në programe verore.
Mirëpo, e rëndësishme është që besimtari ta ndjejë domosdoshmerinë e tij për t'i ndihmuar këto organizata dhe se roli i tij është i rëndësishëm nëse ai vazhdimisht ofron bashkëpunim, edhe nëse mundësitë e tija janë të vogla dhe simbolike.
Ka thënë i Dërguari i All-llahut [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]: "Puna më e dashur tek All-llahu është ajo që punohet vazhdimisht, po edhe nëse është e pakët." [Muslimi, 4899]
• Të investojë në organizatat për davet qoftë nga mundësitë e tija, duke e ndarë një pjesë nga rroga e vet për ta dhënë. Apo nëse nuk ka mundësi vet, t'i nxitë të tjerët që kanë mundësi, qoftë tregtarët apo të pasurit për të dhënë vullnetarisht për realizimin e planëve për davet, apo për të gjetur ndonjë pasuri për vakuf.
Nuk duhet të harrohet hadithi i Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]: "Kush aludon për një punë të mirë ai ka shpërblimin e atij përsoni që e vepron atë." [Muslimi, 4899]
S'ka dyshim se t'u ofrosh ndihmë organizatave për davet ua lehtëson atyre mundësitë për t'i realizuar planprogramet e veta në fushen e davetit. Madje, ndër pengesat kyçe që dalin në realizimin e planprogrameve janë preokupimi për sigurimin e fondeve.
• T'i ndihmojë organizatat për davet me këshilla dhe sugjerime dhe nëse sheh ndonjë mangësi apo të metë të konsulltohet me ta për ta shmangur atë. Në të njejtën kohë duhet arsyetuar për ndonjë lëshim apo gabim dhe nuk duhet ngutur për të paragjykuar apo për t'ua shpaluar të metat. Sepse udhëheqësit e këtyre organizatave, sado që të mundohen të jenë të përpikët dhe të aftë, janë njerëz dhe mund të gabojnë dhe të kenë lëshime. Pagabueshmëria u takon vetëm pejgamberëve të Zotit dhe të dërguarve të Tij.
Këshilla ka mirësi dhe vlera të shumta dhe për këtë shkak Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] ka nxitur dhe ka urdhëruar për këshillë.
Ka thënë Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]: "Feja është këshillë. Thanë: Për kënd? Tha: Për All-llahun, Librin e Tij, të Dërguarin e Tij, prijesit e muslimanëve dhe për masën e gjërë." [Muslimi, 196]
Madje ka ndodhur që Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] disave prej sahabëve t'ua bëjë kusht këshillën kur ata e pranuan Islamin. Siç thotë Xherir bin Abdullahu: "Shkova ta besatoj Pejgamberin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] për Islam e ai e ma pranoj besatimin me një kusht: Që ta këshilloj secilin besimtar." [Buhariu, 2714]
4 . Thirrja në mënyrë individuale dhe të ndihmuarit e të tjerëve për të bërë davet
Për secilin besimtar është obligim që të jap mundin e vet, aq sa ka mundësi, për thirrje në Islam.
Thotë dijetari i nderuar AbdulAziz bin Baz [All-llahu e mëshiroftë]: "Në kohën kur davetxhitë të jenë pakësuar, të këqijat të jenë shumuar dhe injoranca të jetë përhapur, sikur është kjo gjendja jonë sot, daveti-thirrja për fenë Islame bëhët farz ajn, obligim për secilin besimtar aq sa ka mundësi."
Nga mënyrat për davetin individual është që një besimtar t'i bëjë thirrje një përsoni të caktuar për ta bartur nga mosbesimi e në Islam apo edhe nëse është musliman, t'i bëjë thirrje që të largohet nga mëkatet dhe ta udhëzojë në adhurim.
Daveti në mënyrë individuale është i lehtë për ta bërë. Ka mundësi që një besimtarë të bëjë davet në çdo kohë dhe vend dhe në të shumtën e rastëve nuk i nevoitët aq shumë dituri dhe njohuri sa i nevoitet urtësi dhe metodë.
Sikur këtë përgjegjësi ta bartë secili besimtarë, do të arrinte Islami në poret më të largëta të tokës. Sidomos tash që mjetët për komunikim janë të shumta dhe besimtari ka mundësi përmes tyre ta kumtojë Islamin tek jomuslimanët në çdo kohë dhe vend.
Ka raste të shumta që kemi dëgjuar që disa besimtarë patën sukses nga All-llahu që në mënyre individuale të bëjnë davet përmes internetit dhe mediave. Kanë pasur sukses dhe thirrja e tyre është përgjigjur dhe në dorën e një përsoni të jenë udhëzuar dhjetra apo qindra nga jomuslimanët.
E nëse nuk ka mundësi që një besimtar të bëjë davet, për shkak të mosaftësisë apo kohës së tij të ngushtë, së paku le ta ndihmojë tjetrin në forma të ndryshme për të bërë davet. Kjo për ta realizuar urdhërin e All-llahut që ta ndihmojmë njëri-tjetrin për mirësi dhe devotshmeri.
- Udhëzimet e Pejgamberit s.a.v.s në mikpritjen e të rinjëve të penduar -
Përgjegjësia e davetit ndaj të rinjëve që pendohen është shumë e madhe. Disa nga këto detyra i takojnë secilit njeri, disa nga këto thirrësve dhe disa i takojnë organizatave për thirrje në Islam.
Në këtë punim përmblodha disa pika kryesore, që duhet t'i kushtojmë rëndësi të madhe secili nga ne, në mikpritjen e një të riut që është penduar.
1. Ta shfaqim gëzimin kur një i ri pendohet dhe t'ia përgëzojmë atij pendimin
Gëzimi me pendimin e pendimtarëve dhe udhëzimin e të udhëzuarve është sunnet i Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] dhe mirësi e kërkuar.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
قُلْ بِفَضْلِ اللّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلْيَفْرَحُواْ هُوَ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ
"Thuaj: “Vetëm mirësisë së All-llahut dhe mëshirës së Tij le t’i gëzohen, se është shumë më e dobishme se ajo që grumbullojnë ata.” [Junus, 58]
Ka thënë Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]:
والله! لله أفرح بتوبة عبده من أحدكم يجد ضالته بالفلاة
"Vallahi, All-llahu gëzohet më shumë kur i pendohet robi i vet sesa njëri nga ju kur e gjenë në shkretëtirë kafshën që e përdor për hipje." [Buhari, 5958]
Është parim fetar për muslimanët kur pendohet ndokush t'ia përgëzojnë pendimin. Një gjë të tillë e gjejmë tek rasti i Ka'b Ibën Malikut kur u pendua.
Ibën Kajjim El-Xhevzijjeh kur flet për hadithin e pendimit të Ka'b Ibën Malikut thotë: "Në këtë hadith gjejmë se është e pelqyer që ta përgëzojmë atë, të cilit ia është ridhënë ndonjë mirësi fetare, të çohemi në këmbe kur të vijë, t'ia japim dorën kur ta takojmë. Kjo gjë është sunnet. Gjithashtu lejohet t'i përgëzojmë njerëzit për të mirat e kësaj bote." 1
Muslimanët më herët e kanë praktikuar këtë sunnet dhe u gëzonin shumë kur njerëzit udhëzoheshin në Islam. Historija vërteton se muslimanët gjatë çlirimeve u ofronin njerëzve mundësin e zgjedhjes mes pranimit të Islamit dhe dhënies se xhizjes. Kush pranonte Islamin hynte në rradhët e muslimanëve dhe posedonte çdo të drejtë që posedonin muslimanët. E kush zgjidhte fenë e kombit të vet u mirrte nga ai xhizja. E kur njerëzit pranonin Islamin muslimanët nga gëzimi dhe hareja bënin tekbire më shumë sesa kur triumfojshin në betejë. 2
Nuk ka çudi për këtë sepse pëndimi është mirësi madhështore dhe dhunti hyjnore. Madje ai që pendohet duhet ta ketë të ditur se dita më e mirë e jetës së tij është dita kur pendohet nga mëkatet dhe udhëzohet në adhurimin e All-llahut Fuqiplotë.
Imam Ibën Kajjim El-Xhevzijeh, kur flet për hadithin e pendimit të Ka'b Ibën Malikut, thotë: "Në këtë hadith ka argument se dita më e mirë e jetës së një njeriut është dita kur udhëzohet tek All-llahu dhe kur All-llahu t'ia ketë pranuar pendimin. Kjo kuptohet nga fjala e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] kur i tha Ka'b Ibën Malikut: "Përgëzohu me ditën më të mirë që ke jetuar prej se të ka lindur nëna." Nëse thuhet se si mund të jetë kjo ditë (dita e pendimit) më e mirë sesa dita që ka hyrë në Islam? I themi se kjo ditë është plotësuese e ditës që ka pranuar Islamin. Dita që ka hyrë në Islam është fillimi i kënaqësisë, kurse dita e pendimit është plotësimi dhe kulmi i lumturisë, All-llahu na qoftë në ndihmë!" 3
Është më vlerë ta përmendim këtu se mënyra më e mirë për t'i thirrur njerëzit në Islam ishte mënyra e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], rruga që ai ndoqi ishte më e drejta rrugë. Nuk ka rrugë tjetër frytdhënëse pos pasimit të rrugës se Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] që pati ndaj njerëzve me karaktere të ndryshëm. Tiparet e larta të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] me të rinjtë në Islam u bënë të dukshme në raste dhe ndodhi të numërta. Në historinë e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] gjejmë mikpritjen më të mirë ndaj atyre që hynin në Islam. Sjellja e lartë e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] dhe pritja e mirë që u bënte të rinjëve në Islam ka arritur kulminacionin. Ai kishte falje me ta dhe u kujdeste shumë për ta, madje edhe me ata që e mundonin. Shpesh gjejmë raste që Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] u gëzonte shumë me të kthyerit në Islam, mikpritja dhe hareja vihej re në fytyrën e tij kur i takonte ata. U bëntë gosti të mirë dhe ua çelte dyert e shpresës për faljen e All-llahut dhe mëshirën e Tij.
Një gjë të tillë e gjejmë tek rasti kur e pranoi Islamin Halin Ibën Velidi [radijallahu anhu]. Në këtë rast u nisën tek Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] ky, Amër bin Asi dhe Othman bin Ebi Talha [radijallahu anhum].
Thotë Halid Ibën Velidi: "Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] ishte lajmëruar se ne po shkojmë tek ai dhe u gëzua shumë. Unë i vesha rrobat më të mira që kisha dhe u nisa rrugës për tek Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]. Gjatë rrugës me takoi vëllai im dhe me tha: Shpejto, se Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] ka dëgjuar për ty dhe është gëzuar se ti po shkon dhe ai po u pret. Shpejtova deri sa e pashë. Prej së largu filloi të buzqeshej derisa qëndrova para tij. E përshendeta me selamin pejgamberik dhe ma ktheu selamin me fytyrë të qeshur. I thashë: Esh-hedu en la ilahe il-lall-llah ve enneke Resulull-llah. Më tha: Elhamdulilah që All-llahu të ka udhëzuar. Unë më herët kam parë se ti je intelegjent dhe kam dëshiruar që të përfundosh në të mirë."4
2. T'i mësojmë besimtarët se si ta presin një të ri që pendohet
Gjithashtu përgjegjësi e davetit është që t'i mësojmë besimtarët në përgjithësi dhe t'ua bëjmë me dije rolin e tyre ne thirrjen e të rinjëve dhe mikpritjen e pendimit të tyre. Mikpritja është mesazhi i parë i të penduarit. Kjo e bën atë të jetë i vendosshëm ne ibadet dhe t'i qëndrojë fortë pendimit. Në anën tjetër, pritja jo e mirë e bën atë të largohet. Pritja e mirë mund të jetë me fjalë apo me vepra apo qëndrim apo kontakt. Edhe pritja e keqe mund të jetë me njërën nga këto.
Shumica e muslimanëve marrin pjesë në pritjen jo të mirë të të penduarve dhe të kthyerve në Islam. Nga muslimanët ka të atillë që të jetë koprrac madje për një buzqeshje që t'ia dhurojë të penduarit, apo shikim të butë apo fjalë të ëmbël. Kur i takon ata i shikon me fytyrë të vrenjtur. Ka mundësi që me këtë shikim i penduari të ndihet i nënçmuar. Ai nuk mendon se kjo mund të jetë shkak që i penduari të fillojë të mendojë që të kthehet prap në mëkatet e tija, prej të cilave është penduar dhe të largohet krejtësisht nga rruga e udhëzimit.
3. Duhet t'ia hapim derën e shpresës atij që pendohet
Është përgjegjësi fetare që atij që pendohet t'ia hapim derën e shpresës. Këtë e vërteton hadithi i Amër bin Asit që ka thënë: " Shkova tek Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] dhe i thashë: Zgjatma dorën dhe po ta jap besën! Ma zgjati dorën, por unë e tërhoqa. Më tha: Çfarë ke o Amër?! I thashë: Dua një kusht! Më tha: Çfarë kushti do? I thashë: Që t'më falën mua (gabimet). Më tha: A nuk e di se Islami i shlyen të gjitha ato që kanë kaluar, dhe se hixhreti i shlyen ato të mëparshmet dhe se haxhi i shlyen ato të mëparshmet?! 5
I penduari ka ankth për mëkatët që i ka bërë para pendimit. Andaj thirrësi islam duhet të ketë kujdes që t'ia bëjë të qartë se pendimi i shlyen të gjitha mëkatet e mëhershme dhe t'ia largojë pesimizmin nga zemra. Duhet t'ia përkujtojë atij ajetët dhe hadithet që tregojnë gjërëzinë e faljes se All-llahut dhe mëshirën e Tij të madhe.
4. Konsiderimi i ndenjave dhe emocioneve të të riut që pendohet
Detyrë e davetit është që të kujdesemi për ndjenjat dhe emocionet e një të riut që pendohet. Njeriu, çfarëdo pozite të ketë poseduar në shoqërinë që e ka pasur, ka nëvojë që t'ia respektojmë ndjenjat e tija. Ai me pendimin ka bërë një ndërrim të madh në jetën e tij, pothuajse është ndërrim total i gjendjes së tij. Sidomos kjo është shumë e rëndësishme tek disa të rinj që kanë pasur pozitë të lartë në shoqëri.
Fakt që vërteton përgjegjësin e konsiderimit të ndjenjave të atij që pendohet dhe se ai ka mundësi të kthehet në mëkate përseri, shkak i së cilës mund të jetë një fjalë përqeshëse, është hadithi ku Sabij bin Mabed thotë: "Isha i krishter dhe pranova Islamin. Më pas bëra haxhin dhe umren. Duke bërë dhikret e haxhit më dëgjuan Zejd bin Savhani dhe Selman bin Rebia, që i kisha dhe të afërm, dhe thanë: Ky është më i humbur sesa devja nga i zoti i vet. Kur më thanë kështu m'u duk se me këtë fjalë ma ngarkuan kodren mbi supe. Shkova tek Omeri [radijallahu anhu] dhe i tregova për këtë. Omeri [radijallahu anhu] shkoi tek ata dhe i qortoi rreptë. Pastaj u kthye tek unë dhe më tha: Mos u merakos, se je udhëzuar në sunnetin e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], je udhëzuar në sunnetin e Pejgamberit tënd [sal-lallahu alejhi ve sel-lem].
Fjala e Sabiut "...mu duk se me këtë fjalë ma ngarkuan kodren mbi supe..." tregon gjurmet e mëdha të një fjale, të cilën dikush mund ta thotë dhe nuk i kushton shumë kujdes.
Ta turpërosh të penduarin për mëkatët apo gabimet e tija që i ka bërë apo mangësitë që i ka nuk është prej udhëzimëve islame. Madje kjo ka një rrezik të madh. Ndodhë që kjo të jetë shkak që të kthehet njeriu përseri në mosbesimin e tij.
Ibën Asakiri në librin e tij "Tarihu Dimeshk" tregon se një herë një njëri ka shkuar tek dera e xhamisë dhe ka thënë: O ju besimtarë, unë isha çifut dhe pranova Islamin dhe tash nuk e pelqej çifutizmin. Andaj, mos me nënçmoni se unë isha çifut e të kthehem përseri në te! 6
Disa njerëz qellimisht e nënçmojnë të penduarin për mëkatin që e ka bërë dhe mëpas është penduar. Ai nuk e ka parasysh se çdo bir i Ademit është gabimtar, më i miri gabimtar është ai që pendohet.
Ky i penduari është prej njerëzve më të mirë pas pendimit të tij. Ka thënë Hattabi: "Nuk i takon askujt ta nënçmojë tjetrin për mëkatin që ka bërë. Sepse krijesat të gjitha janë të njejta nën robërinë e All-llahut.
Transmetohet së në një hadith është cekur: "Mos shikoni në mëkatet e robëve sikur të jeni zota, por shikoni sikur të jeni robër!" 7
Ka thënë Hasan El-Basriu: "Kush e nënçmon vëllaun e vet për një mëkat që është penduar tek All-llahu [azze ve xhel-le] nuk do të vdesë derisa All-llahu ta sprovojë me të njejtin mëkat."8
5. T'i japim të kuptojmë të riut se ai është i rëndësishëm në shoqëri dhe t'ia ruajm pozitën që ka
Prej përgjegjësisë se davetit në mikpritjen e një të riut që pendohet është që të ndihet i rëndësishëm në shoqëri. Ka mundësi që ai të ketë qenë i lartë tek njerëzit që i kishte rreth tij dhe në shoqërinë e tij. Nuk duhet të lihet pasdore kjo çështje duke u argumentuar se ai është që pat nëvoj të pendohet dhe të udhëzohet.
Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] kishte zakon që ta ruante pozitën e përsonalitetëve në shoqërinë e tyre. Këtë e dëshmojnë raste të shumta. Udhëheqësit e Kurjshëve para Islamit u bën udhëheqës pas Islamit. Halid Ibën Velidi, Amër bin Asi, Akremeh dhe shumë të tjerë [radijallahu anhum]. Bazë e këtij parimi ishte fjala e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]: "Më të zgjedhurit në injorancë janë më të zgjedhurit në Islam, nëse kuptojnë."
Transmetohet se Xherir bin Abdullah El-Bexhelij [radijallahu anhu] ka thënë: "Kur u dërgua Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] shkova tek ai. Më tha: O Xherir, pse ke ardhur? I tashë: Kam ardhur të pranoj Islamin në duart tuaja, o i Dërguari i All-llahut! Ma hodhi mua këmishën e tij dhe u drejtua Sahabëve: Kur t'ju vijë më i ndershmi i një populli, nderone atë!" 9
Kur u ankua Akremeh bin Ebi Xhehli [radijallahu anhu] se kur ai kalon në qytetin e Medinës i thonë njerëzit: Ky është biri i armikut të All-llahut, biri i Ebu Xhehlit, mbajti Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] një hutbe, falënderoi All-llahun dhe e lavdëroi Atë dhe tha: "Njerëzit janë lloj-lloj, të zgjedhurit në injorancë janë të zgjedhurit në Islam, nëse kuptojnë." 10
Pra, ruajtja e pozitës së të riut që pendohet në familjen e tij dhe shoqërinë e tij është prej shkaqëve që e forcojnë të riun në pendimin që ka bërë, andaj duhet t'i kushtojmë rëndësi të veçantë.
- Thirrja në Tevhid - njëshmërin e All-llahut është e para -
Bismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim
Ua drejtoj këto fjalë të gjithë muslimanëve, atyre që kanë ardhur për ta kryer haxhin edhe të tjerëve.
Ua drejtoj atyre këto fjalë që të jenë këshillë për ta sepse e kam detyrë. I them këto duke shpresuar që të zgjohen nga gafleti, të marrin vetëdijen më të plotë dhe përpjekjet e tyre të mëdha.
I këshilloj ata që studimet e tyre, shkrimet dhe udhëzimet e tyre të jenë të drejtuara tek ajo që ata janë në nevojën më të madhe: "Sqarimi i të vërtetës, për të cilën u dërgua Pejgamberi i All-llahut [sal-lallahu alejhi ve sel-lem].
Madje kjo nevojë është edhe më primare dhe më e domosdoshme sësa nevoja e tyre për ushqim dhe pirje, apo edhe me e madhe sësa nevoja për shpirtin.
Vërtet, gjinden shumë përpjekje nga ligjëruesit, shkrimtarët dhe udhëzuesit për të mirë dhe kjo varësisht se çka sillet në mendimet dhe planët e tyre dhe kjo veprimtari u duket në sytë e tyre se është më e duhura dhe më e domosdoshmja.
Sot i shoh ata që flasin në çështjet e fesë, shumica e tyre apo thuaj të gjithë – me përjashtim atij që do Allahu, shkruajn dhe udhëzojnë vetëm në çështje, të cilat në të vërtetë janë nga degët dhe pjeset e fesë. Gjenë shkrimtar që nuk shkruan tjetër pos në obligueshmerinë e namazit, apo detyrën e të falurit me xhemat, apo për haxhin, apo agjërimin, apo zekatin apo diç të ngjajshme. Apo shkruan vetëm në disa ndalesa, si: Kamatën, krimin, grabitjen, ç'nderimin dhe të tjera nga mëkatët dhe kundërveniet.
Nuk kanë bërë keq, rrugë të mirë kanë marrur. Përveç se nga nevoja më kryesore kanë qëndruar tepër largë.
Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], krijesa më e mirë, që në fillim të pejgamberllekut ia filloi prej më më të rëndësishmes. Ai dhjet vite prej pejgamberllekut dhe para se u bë farz namazi, i cili është shtyllë e fesë dhe para shtyllave tjera të Islamit i shfrytëzoi për ta bërë të njohur tevhidin – njejshmërinë e All-llahut dhe gjatë tërë kësaj kohe ka thirrur në te. Krahas kësaj ua bëri të qartë shirkun, ua tërhoqi vërejten nga ai dhe i urdhëroi që të largohen largë tij.
Ajetet e para, që u zbritën tek ai si mesazh dhe mision i tij ishin ajetet:
يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ {1} قُمْ فَأَنذِرْ {2} وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ {3} وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ {4} وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ {5} وَلَا تَمْنُن تَسْتَكْثِرُ {6} وَلِرَبِّكَ فَاصْبِرْ {7}
"1. O ti i mbuluar! 2. Ngrihu dhe tërhiqu vërejtjen (duke i thirrur). 3. Dhe madhëroje Zotin tënd! 4. Dhe rrobat tua pastroji! 5. Dhe të keqës së ndyrë largoju! 6. Dhe mos u mburr me atë që jep dhe të duket shumë! 7. Dhe për hir të Zotit tënd duro! [El-Muddeththir]
Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] përdorte mënyra dhe rrugë të ndryshme për t'ua tërhequr njerëzve vërejtjen nga shirku dhe për të thirrur në tevhid. Jepte mundin më të madh për ta çuar mesazhin e tevhidit tek njerëzit. Saqë njeherë u ngrit në kodren "Safa" duke bertitur më zë të madh: "O njerëz... o njerëz...! E kur u mblodhën u tha: "O ju njerëz, unë jam derguar tek ju që t'ua tërheq vërejtjen para një denimi të rrept."
Andaj, duhet që të gjithë muslimanët e posaçërisht dijetarët që krejt mundin e tyre dhe përpjektjet e tyre t'ia kushtojnë asaj të vërtete, për të cilën u dërguan të dërguarit, prej të parit e deri tek i fundit, Muhamedi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] dhe t'ua mësojnë të tjerëve këtë, të punojnë më këtë haptazi dhe në vete, dhe të mbjellin dashuri mes tyre, të këshillojnë dhe të bëjnë porosi për këtë.
Duke ia filluar prej:
• Tevhidit rububijeh (njëjshmerisë së veprave që i takojnë vetëm Zotit),
• Emrave të bukur dhe cilësive të larta të All-llahut [subhanehu ve teala],
• Nënshtrimit të All-llahut dhe adhurimeve që i meriton vetëm All-llahu [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], i Cili nuk ka të shoqëruar.
Duhet mësuar atyre se çdo gjë në gjithësi, mbi ne dhe poshtë nesh, çdo cilësi, levizje, qetësi, të gjitha këto i ka krijuar All-llahu i madhëruar, nuk ka Zot pos Tij.
T'ua mësojnë njerëzve se si ta njësojnë All-llahun e Madhëruar, t'ua mësojnë emrat e Tij të bukur, atributet e Tija dhe veprat e Tija. Të besojnë se All-llahu është një, nuk ka zot që meriton të adhurohet pos Tij.
Ai është Zoti që çdo krijesë i drejtohet Atij për çdo nevojë, s'ka lindur kë as nuk është i lindur dhe Atij askush nuk i është i barabartë. Ai është i gjallë, gjithherë i zgjuar, për çdo send ka fuqi, dhe për çdo gjë është i ditur. Dëgjon dhe sheh, kënaqët dhe hidhërohet, don dhe është i dashur, këto dhe cilësi të tjera që janë cekur në Kur'an dhe sunnet.
Të gjithë emrat dhe atributët, të cilat janë të cekura në Kur'an dhe sunnet i pohojmë duke mos i gjasuar me asnjë të përgjasuar. Dhe në anën tjetër ia mohojmë të gjitha cilësit dhe atributet, të cilat nuk i përkasin Atij, mirëpo duke mos ia mohuar ato që i takojnë.
Të njësohet All-llahu [subhanehu ve teala] në ibadetin që duhet vetëm Atij kushtuar me të gjitha llojet e adhurimit. Të mos adhurohet kush tjetër pos Tij, e as mos të lutet kush tjetër pos Tij, mos t'i përulët askuj tjetër pos Tij, të mos i mbeshtet askuj pos Tij, mos të jetë kush më i dashur sësa Ai, mos të kërkohet nga askush ndihmë përveç Tij, mos të flijojë e as të përbetojë përveç për hir të Tij, të mos ketë dro as frikë askënd përveç Atij dhe të mos mbajë shpresën në askënd përveç në Te.
T'i mësojmë njerëzit që kur të janë në pikëllim dhe mërzi tek Ai të shpejtojnë, kur të kenë ndonjë hall apo nevojë Atij t'i drejhtohen, dhe te jetë Ai Zoti që çdo herë i drejtohen, kur të jenë në vështirësi apo rehati.
Kjo pra është ecenca e fesë, apo kuptimi i fjalës "LA ILAHE IL-LALLAH".
Gjithashtu t'u mësohet njerëzve dhe t'u bëhet e qartë kuptimi i gjysmës së dytë të shehadetit "ESH-SHHEDU ENNE MUHAMMEDEN RESULULLAH".
Ta shqiptojnë këtë me fjalë, ta besojnë me zemër dhe t'i praktikojnë parimet e kësaj fjale. T'i veprojnë të gjitha ato obligime të cilat i ka urdhëruar, t'i besojnë të gjitha lajmëve që na ka lajmëruar dhe t'i largohen të gjitha gjërave që i ka ndaluar.
Të mos e adhurojnë All-llahun ndryshe përveç ashtu siç e ka bërë sheriatike Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem].
Dashuria e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] të jetë më e madhe sësa dashuria për shpirtin, fëmiun, baballarët dhe më e madhe sësa dashuria për të gjithë njerëzit.
Të gjykojnë me sheriatin e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] në çështjet e mëdha dhe të vogla, në të pakta dhe të shumta, ashtu siç ka thënë All-llahu i Gjithfuqishëm:
فَلاَ وَرَبِّكَ لاَ يُؤْمِنُونَ حَتَّىَ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لاَ يَجِدُواْ فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسْلِيمًا
"Por jo, për Zotin tënd! Ata nuk janë besimtarë derisa të mos zgjedhin ty për të gjykuar në të gjitha mosmarrëveshjet mes tyre, derisa të mos mbetet në veten e tyre asnjë pikë kundërshtimi ndaj vendimeve të tua dhe derisa t’i pranojnë ato (vendimet e tua) plotësisht të nënshtruar." [En-Nisa, 65]
Ka thënë Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem]: "Nuk ka besuar askush prej jush derisa të jenë dëshirat e tija të përputhura me atë që kam ardhur unë."
Një gjë shumë e rëndësishme:
Muslimanët të kenë lidhja dhe kontakte në mes tyre, t'ia përkujtojnë njëri-tjetrit këto parime madhështore. Të orvatën në maksimum që ta studijonë në detajë këtë besim dhe të kujdesën shumë që ta praktikojnë dhe të veprojnë me te. Të këshillohen në mes veti me këshilla të sinqerta dhe të kapën të gjithë për litarin e All-llahut (Kur'anin) dhe mos të përçahen dhe të jenë si një trup duke u bashkuar rreth librit të All-llahut dhe sunnetit të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem].
Të jenë një grusht që ta ruajnë këtë fe dhe t'i luftojnë armiqtë pabesimtarë dhe mushrikët e kësaj feje.
Kjo do të jetë shkak i lumturisë, shpëtimit dhe fitimit në këtë botë dhe në botën tjetër.
Në hadith të Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] thuhet: "All-llahu është i kënaqur me tri gjëra nga ju: Ta adhuroni atë dhe mos t'i bani rival Atij asgjë, të kapeni të gjithë për librin e All-llahut dhe mos të përçaheni dhe t'a këshilloni atë që All-llahu e bëri udhëheqës të juajin."
Së fundi lusim Zotin që t'i dërgojë salavatët dhe selamet Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], familjes së tij dhe sahabëve të tij.
- Bëhu Thirrës ...! -
S’ka dyshim se thirrja në rrugë të All-llahut është prej veprave më të çmuara dhe më të ndershme që mund t'i veprojë çdo besimtarë dhe besimtare.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë: “E kush është në rrugë më të mirë se ai që thërret në rrugën e All-llahut, që bën vepra të mira dhe që thotë: “Unë jam prej muslimanëve?” [Fussilet, 33]
Nga të gjitha fjalëve që mund t’i flet njeriu, dhe prej të gjitha shprehjeve gjuhësore që mund t’i shpreh ai, gjithëherë fjala “davet-thirrje në islam” mbetët fjala me i mirë dhe më e ëmbël.
Kjo fjalë e lartësuar “Thirrje” ishte detyrë dhe mision i të dërguarve dhe pejgamberëve. Pra, detyra e vetme për të cilin ishin dërguar profetët dhe pejgamberët ishte thirrja në rrugë të All-llahut.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë: “Ne asnjë nga të dërguarit nuk e dërguam ndryshe vetëm në gjuhën e popullit të vet, ashtu që ai t’u shpjegojë atyre (në atë gjuhë). E All-llahu e lë të humbur atë që do, dhe e udhëzon në rrugë të drejtë atë që do. Ai është i fuqishmi, i urti.” [Ibrahim, 4]
Udhëzimi është në duart e All-llahut, por obligohemi që çdokush të thërret në rrugë të Allahut që në këtë mënyrë thirrja të arrin tek të gjithë njerëzit.
Vallë, athua kush e përciell thirrjen islame pas të Dërguarit të fundit Muhamedit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] tek njerëzit?
Ata janë pasuesit e të Dërguarit të All-llahut, Muhamedit [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], besimtarët e sinqertë, ata të cilët lëvizin nëpër tokë dhe i thërrasin njerëzit në rrugë të All-llahut.
I dërguari i All-llahut, Muhamedi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] ishte vula e Pejgamberëve dhe nuk vjen pas tij asnjë pejgamber tjetër. Andaj, çdo besimtar duhet ta merr përsipër këtë mision që e kishte i Dërguari i All-llahut.
Dëshmi për këtë është fjala e All-llahut [subhanehu ve teala]: “Ty ta zbritëm Kur’anin që t’u shpjegosh njerëzve atë që u është shpallur atyre, me shpresë se do ta studiojnë (Kur’anin).” [Nahl, 44]
Ai i cili ua tregon njerëzve dhe ua bën të qartë Hallallin dhe Haramin, i urdhëron në vepra të mira dhe i ndalon nga e keqja ai vetëm se është duke e vepruar misionin dhe detyrën e pejgamberëve. All-llahu [subhanehu ve teala] daven e bëri moto të çdo besimtari dhe atribut të pandashëm të tij. Andaj, përderisa je besimtar patjetër duhet të jesh thirrës për në rrugën e All-llahut [subhanehu ve teala]. Nëse don që ta plotësosh Imanin duhet patjetër të jesh thirrës për në rrugën e All-llahut [subhanehu ve teala].
All-llahu [subhanehu ve teala] i ka theksuar në Kur'an virtytet e veçanta të besimtarëve dhe tha: “Besimtarët dhe besimtaret janë të dashur për njëri-tjetrin...” Pastaj i tregoi veprat, me të cilat duhet të stolisën dhe tha: “Urdhërojnë për të mirë, e ndalojnë nga e keqja, e falin namazin dhe japin zeqatin, respektojnë All-llahun dhe të dërguarin e Tij. Të tillët do t’i mëshirojë All-llahu. All-llahu është ngadhënjyes, i urtë.” [Teube, 71]
Mund ta vëresh edhe ti vëlla lexues, se urdhërin për vepra të mira dhe ndalimin nga veprat e këqija All-llahu [subhanehu ve teala] e ka cekur para kryerjes së namazit dhe dhënies së zeqatit edhe pse këta dy të fundit llogariten si dy shtyllat më të mëdha të islamit.
Namazi është shtylla më e fortë e islamit, llogaritet si shtylle e gjithë fesë. Kush e kryen namazin ka praktikuar fenë dhe kush e lë pas shpinde dhe nuk e kryen me rregull, ka lenë të gjithë fenë pas shpinde. Por, pas gjithë kësaj vlere dhe pozite të namazit në Islam All-llahu [subhanehu ve teala] i dha përparësi dhe prioritet urdhërit në vepra të mira dhe ndalimit nga veprat e këqija.
Më këtë All-llahu [subhanehu ve teala] don t'i edukojë besimtarët që të mos të jenë egoist, që të mos të falin vetëm ata namazin dhe të jepin zeqatin e mos t'i veprojë veprat individualisht, por patjetër duhet të kujdesen edhe për shoqërinë ku jetojnë.
Nuk është prej etikës islame që besimtari ta merr këtë mision dhe detyrë dhe ta ruan vetëm për vetën e tij, por duhet që këtë begati dhe mirësi ta përcjellë edhe tek njerzit e tjerë, qofshin musliman apo jomusliman.
Pastaj, shiko urtësinë e All-llahut në fund të ajetit ku thotë: “Të tillët do t’i mëshirojë All-llahu.”
Ata të cilët stolisen dhe zbukurohen me këto tipare; urdhërin në vepra të mira dhe ndalimin nga veprat e këqija, e falin namazin, e japin zeqatin, i nënshtrohen dhe respektojnë All-llahun dhe të Dërguarin e tij, Muhamedin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], “Të tillët do t’i mëshirojë All-llahu.”
Përse All-llahu [subhanehu ve teala] i vëçoi keta me mëshirë?
Ngase të tillët i mëshiruan robërit e All-llahut. Këta kur i shikuan njerëzit se po drejtohen nga një humnerë, po shkojnë drejt një zjarri, po largohen nga All-llahu [subhanehu ve teala], zgjodhën një jetë plot brenga dhe vështirësi, nuk pushuan dhe nuk i kaploi plogështia, por i përvolën krahët dhe ua bënë të qartë njerëzve rrugën për te All-llahu [subhanehu ve teala]. Me këtë ata i mëshiruan robërit e All-llahut dhe ua treguan shënjat e rrugës së vërtet, ndaj edhe All-llahu i mëshiroi për këtë.
- Imami i xhamisë dhe Ramazani -
Falënderimet i takojnë vetëm All-llahut të Vetëm kurse salavatët dhe selamet qofshin mbi Pejgamberin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], pas të cilit nuk ka të dërguar.
Më pas:
Me rastin e Ramazanit të bereqetshëm iu drejtohem vëllezërve të mi-imamëve të xhamijave me disa fjalë të thjeshta. Këto janë këshilla, që nuk me shtyu tjetër t’i shkruaj pos dashuria ndaj All-llahut [subhanehu ve teala] dhe mbaj shpresën të jenë të sinqerta.
Vëlla imam i xhamisë!
Së pari, ta përhajroj këtë muaj të begatshëm, që Zotin e lus që të më bëjë mua dhe ty prej atyre që e agjërojnë dhe falën natën me besim dhe llogaritje dhe të na japë sukses në punë të mira!
Vëlla imam!
Muaji i Ramazanit, ashtu siç është muaj i agjërimit, namazit të natës, sadakasë, muaj i Kur’anit, nënshtrimit dhe ibadetit, ashtu është dhe muaj i daves-thirrjes në Islam, që kjo sidomos imamëve i takon më tepër.
Ky muaj është shans për edukimin fetar dhe pastrimin e shpirtrave. Sepse njerëzit gjatë këtyre ditëve më shumë e frekuentojnë xhaminë, falin namazin me xhematë, falin taravinë, qëndrojnë në Itikafë dhe janë të pregaditur emocionalisht për vepra të mira dhe hajrate.
Padyshim që kjo është mirësi nga All-llahu [subhanehu ve teala] që ua dha robëve të vet. Andaj, nuk duhet që një imam ta humbë këtë rast të mirë, por ta përfitojë atë sepse mu ky është menhexhi-misioni i Pejgamberëve, alejhim selam!
Po vëlla, Ramazani është rast i volitshëm për imamët e sinqertë. Atyre u duhet të jenë të kujdesshëm për hutbet, të kujdesën për xhematin për faljën e namazit dhe namazit të natës. Patjetër, për të dhën fryt në këtë muaj duhet angazhim dhe lodhje, zellë dhe kujdesje.
Mu ky ishte qëllimi që të drejtohem me këto këshilla dhe porosi e dhashtë Zoti që të kemi dobi të gjithë.
Porosia e parë: Ta kesh frikë All-llahun fshehurazi dhe haptazi. Ta kesh frikë All-llahun në çdo gjë që bën dhe zoton. Të kesh sinqeritet në fjalë dhe vepra. Dije se sinqeriteti është shkak që të kesh sukses dhe arritje në dunja dhe shpëtim ne Ahiret.
Ka thënë Ibën El-Xhevzi: “Vërtetë, gjithnjë deshton ai që nuk ka sinqeritet.” Andaj, të kesh nijet të sinqertë në imamllekun tënd, në namazin që falë, në thirrjën që bën, në lutjet e tua. Se njeriut, ashtu siç thuhet, i ipët aq sa ka nijet.
Porosia e dytë: Ti po përgatitësh për punë serioze dhe davet gjatë Ramazanit, e kjo është një barrë e madhe për atë që e preokupon ngritja e Islamit. Kërko ndihmë nga All-llahu [subhanehu ve teala] dhe mbeshtetju Atij dhe kërko nga Ai që ta lehtësoi çështjen dhe të të japë begati në misionin tënd si imam, në thirrjen tënde, se vërtetë nuk ka ndihmë tjetër pos All-llahut.
All-llahu [subhanehu ve teala] tha për Musaun, alejhi selam, atëherë kur u obligua me thirrje dhe përcjelljën e mesazhit:
قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي* وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي * وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَانِي*يَفْقَهُوا قَوْلِي) (طـه:25،28).
“Ai (Musau) tha: “Ma zgjëro gjoksin tim (me ndihmo)! Dhe më lehtëso në këtë punën time! Më zgjidh nyjen e gjuhës sime! Që ta kuptojnë fjalën time.” [Ta Ha, 25-28]
Porosia e tretë: Imamlleku është emanet. Ke frikë Zotin për emanetin që more. Kujdes namazet që t’i kryesh në kohën e vet dhe asnjëherë mos mungo përveç nëse ke arsyetim nga feja. Ti je shëmbull tek të tjerët për fjalët që i thua dhe punën që bën. Si dëshiron prej njerëzve ruajtjen e namazëve kurse ti nuk i ruan ato apo nuk i kryen ashtu siç duhet.
Porosia e katërt: Kujdesu, All-llahu të begatoftë, për mirëmbajtjen e xhamisë dhe pregaditjen e saj për xhematin dhe itikafin; duke e parfymosur, pastruar e mirëmbajtur orenditë që gjinden në të dhe rregullimin e abdes’hanëve dhe zëzmadhuesve.
Porosia e pestë: Kujdesu që të jesh i përgaditur në njohjën e çështjeve të fesë; rregullave të agjërimit, rregullat e namazit të natës, itikafit, sadakatul-fitrit, rregullat e bajramit dhe gjashtë ditëve të shevalit sepse do të kesh shumë nevojë për këto atëherë kur vet do t’i aplikosh ne ibadet dhe padyshim do të kesh pyetje edhe nga xhemati. Imami këtë mund ta arrijë duke shfletuar librat e jurispondencës islame-fikhut apo librat e fetvave të dijetarëve të mëdhenj e pse jo dhe me anë të dëgjimit të ligjëratave nga audiokasetat e të ngjashme me to.
Porosia e gjashtë: Kujdesu që të kesh ligjërata të rregullta në kohën që ti e sheh të përshtatshme për xhematin, nga temat më më efekte për xhematin dhe të jesh i përgaditur në to.
Porosia e shtatë: Kujdesu që ta pasosh sunetin e Pejgamberit [sal-lallahu alehi ve sel-lem] gjatë taravive, të ruash një mesatare në dua, mos u ngut gjatë faljes. Kanë thënë dijetarët: “Është e urrejtur për imamin të shpejtojë namazin me xhematë aq sa mos të kenë mundësi (xhemati) t’i aplikojë sunetet e namazit.” Vallë, si i bëhët me atë që shpejton aq sa nuk kanë mundësi vaxhibet t’i kryejnë?!
Porosia e tetë: Disa imamë bëjnë udhëtime të shpeshta gjatë ramazanit dhe e lënë xhaminë me ditë të tëra apo përfundojnë leximin e tërësishëm të Kur’anit më herët dhe dhjetë ditët e fundit shkojnë në Mekke dhe thojnë duke arsyetuar punën e tyre, ne kemi lënë zëvëndisin tonë në xhami!
Ky është gabim sepse të shkosh në umre është sunet kurse të kryesh detyrën e imamit është vaxhib e si i jepët përparësi sunetit para vaxhibit?! Pastaj umra është dobi që kthehet vetëm tek përsoni, i cili e kryen atë, kurse dobia e imamllekut përfshin edhe xhematin dhe për këtë është më primare të qëndrosh imam në xhami.
Porosia e nëntë: Të bësh davet në lagjën tënde gjatë ditëve të ramazanit. Janë disa mënyra të provuara më parë dhe që janë frytëdhënëse në ramazan.
1. Shpërndarja e dhuratave – Vërtetë, dhurata i çel zemrat në rrugën e davetit dhe është lidhje e mirë dhe e lehte më njerëzit. Por, duhesh të kesh kujdes se nga xhemati ke njerëz të mirë dhe jo të atillë dhe ata dallojnë në kryerjen e namazit. Andaj, ti duhesh të jesh preçiz t’i japësh secilit aq sa e meriton.
2. Çel gara me mesime islame në lagjën tënde duke i klasifikuar njerëzit sipas moshës dhe duke iu dhuruar fituesve shpërblime simbolike që mund të jenë dhe vlera monetare.
3. Vizitoi njerëzit që janë të manget në fe, të cilet janë largë namazit dhe nuk kujdesën për edukimin e fëmijëve, janë të dhënë pas luksit dhe të tjera nga vesët e këqija.
4. Gostia e dijetarëve dhe hoxhallarëve për të mbajtur ligjërata pas taravive.
5. Shfrytëzimi i prezëncës së grave që vinë për t’u falur duke u dhuruar atyre kaseta, libra dhe duke iu kushtuar një kujdesje të veçantë duke u sjellë atyre ndonjë ligjëruese fetare.
6. Vendosja e ndonjë rregulli a orari të mësimeve fetare, apo udhëzimeve që vendosen në mure.
7. Organizimi për Ditët e Bajramit duke bërë ndonjë gosti organizative me kojshitë, përshendetja e të gjithve dhe hapja e frymës së gjallërisë dhe dashurisë dhe përmirësimi i lidhjeve të armiqësuara.
Porosia e dhjetë: Imamit gjithmonë i takon t’i manifestojë këto punë me urtësi, këshillë të mirë, butësi, jo me egërsi. Të kujdesët shumë që njerëzit t’i udhëzojë në rrugë të drejtë, ashtu siç ishte Pejgamberi [sal-lallahu alehi ve sel-lem]:
(فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظّاً غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ...
“Ti ishe ibutë ndaj atyre, ngase All-llahu të dhuroi mëshirë, e sikur të ishe i vrazhdë e zemërfortë, ata do shkapërderdheshin prej teje, andaj ti falju atyre dhe kërko ndjesë për ta, e konsultohu me ta në të gjitha çështjet…” [Ali Imran, 159]
(ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ) (النحل:125),
“Ti (Muhammed) thirr për në rrugën e Zotit tënd me urtësi e këshillë të mirë dhe polemizo me ata (kundërshtarët) me atë mënyrë që është më e mira. Zoti yt është Ai që e di më së miri atë që është larguar nga rruga e Tij dhe Ai di më së miri për të udhëzuarit.” [En-Nahl, 125]
Porosia e njëmdhjetë: Të ushqesh agjëruesit në këtë muaj të bekuar. Të përgaditësh një vend të posaçëm për iftar dhe për këtë angazhoi edhe xhematin. Kështu që me ushqimin e trupit të tyre mundohu t’i ushqesh edhe shpirtërisht.
Porosia e fundit: Kujdesja për të varfërit e lagjës. Të bësh një organizim për mbledhjen e zeqatit nga ata që e kanë obligim dhe për shpëndajrjen në të varfërit e lagjës. Kështu që atyre t'u rrish afër, të kujdesësh për hallët e tyre, tu mbulosh mjerimin e tyre dhe t’ua zgjasësh dorën tek ata që kanë mundësi të japin për hire të All-llahut [subhanehu ve teala].
Në fund:
Vëlla imam i xhamis!
Vërtetë, njerëzit qëllimkëqinj garojnë për t’i larguar njerëzit nga mirësia e Ramazanit dhe zhdukja e gjallërisë së tij dhe prishja e ëmbëlsisë së tij me filma serial nga llojet më të ndyra, nga filmat më të turpshme. Andaj, neve na duhet ta ruajm gjallërinë, mirësinë dhe begatinë e Ramazanit. Pra, të lodhëmi pak për hire të All-llahut. All-llahu na dhashtë sukses të gjithve.
Dhe Salavatët dhe selamët qofshin mbi Pejgamberin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], mbi familjen e tij dhe shokët e tij.
